24 thg 5, 2012
Tác giả Victoria Parnell - nguồn
www.bettysplendens.com
Cá đuôi kép là một đối tượng được yêu thích từ
khi chúng bắt đầu xuất hiện trong thế giới cá betta. Cá đuôi kép, như tên của
chúng, có hai thuỳ đuôi phân lập. Chúng không phân ra hai bên như cá vàng mà
theo kiểu trên - dưới. Hơn nữa, vây lưng của chúng dài hơn, thân cũng ngắn và mập
hơn cá đuôi đơn bình thường vì điều này giúp chúng nâng đỡ bộ vây đặc biệt được
tốt hơn.
Đặc điểm đuôi đơn được quyết định bởi một gen
lặn, khi hai alen kết hợp với nhau sẽ tạo ra cá betta có hai thuỳ đuôi và vây
lưng cực lớn. Cũng có những yếu tố khác ảnh hưởng đến hình dạng của đuôi kép bởi
vì mức độ phân lập ở đuôi không hoàn toàn giống nhau. Gen này cũng tạo ra những
đặc điểm bề ngoài rất khác nhau, có những con thuỳ đuôi rất đều nhưng cũng có
những con mà tỷ lệ hai thuỳ rất khác biệt.
Một con đuôi kép có tỷ lệ đuôi rất cân bằng.
Tôi không thể nói chính xác khi nào thì dạng
đuôi kép đột biến xuất hiện và ai là người đầu tiên phát hiện ra chúng. Có người
nói con đuôi kép đầu tiên xuất hiện trong dòng cá của Warren Young (nhà lai tạo
thường được biết dưới tên "Libby Betta"), trong khi những người khác
lại cho rằng cá đuôi kép xuất hiện trong số cá nhập khẩu từ Đông Nam Á và được
những người yêu thích cá betta nuôi dưỡng.
Ví dụ về cá đuôi kép kiểu cũ được người nuôi
cá bình thường lai tạo (J. Sonnier).
Được biết, gen đuôi kép đột biến gây ra một
hiệu ứng gọi là “vây bụng hoá” (ventralization), tức là vây lưng có hình dạng
khác thường và trông giống như vây hậu môn và thuỳ dưới của đuôi. Nói cách
khác, gen đột biến hoán đổi phần vây trên bằng phần vây dưới nhưng lại không
tác động đến vây hậu môn và thuỳ dưới. Người ta chứng minh được rằng tia cực
tím kích thích sự “vây bụng hoá” ở bào thai cá betta, nhưng điều đó lại hoàn
toàn khác với sự hình thành một cách tự nhiên ở cá betta đuôi kép.
Lai tạo cá đuôi kép là công việc khó khăn bởi
vì sự đột biến có xu hướng làm vây bị xoắn và biến dạng. Lai đuôi kép với nhau
sẽ tạo ra 100% đuôi kép nhưng chúng cũng tạo ra rất nhiều cá con bị xoắn đuôi
và những lỗi khác. Phương pháp thông thường là lai cá đuôi kép với cá đuôi đơn
để hạn chế lỗi xoắn đuôi ở bầy cá con và cũng để cải thiện vây lưng của cá đuôi
đơn. Thế hệ lai đầu tiên sẽ tạo ra toàn cá đuôi đơn, hầu hết chúng là dị hợp tử
của đuôi kép. Ký hiệu gen cho cá đuôi đơn có mang gen đuôi kép là ST/dt. Lai
ST/dt với nhau sẽ tạo ra khoảng 25% cá đuôi kép. Lai đuôi kép với ST/dt sẽ tạo
ra tỷ lệ đuôi kép cao hơn (gần 50%).
Ngày nay, các nhà lai tạo thường sử dụng cá
đuôi kép để cải thiện độ lớn của vây lưng ở cá đuôi đơn. Điều này có hiệu lực ở
ngay thế hệ đầu tiên F1 nhưng lai tuyển chọn lâu dài có thể cải thiện vây lưng ở
cá đuôi đơn gần bằng với cá đuôi kép!
Cá đuôi đơn với vây lưng cực lớn, bằng chứng
về tác dụng của gen đuôi kép!
Một dòng cá mới và cần thiết đó là halfmoon
đuôi kép với các thuỳ đuôi rộng xếp chồng lên nhau và có thể xoè đủ 180 độ hay
nhiều hơn. Điều này, cùng với tỷ lệ cân đối của vây lưng và vây hậu môn chắc chắn
sẽ tạo ra con cá betta cực kỳ ấn tượng! (hình trên cùng)
(Sưu tầm)
